Dasturlash masalalari

Integer

INTEGER GURUHI TOPSHIRIQLARI (1–30)

Eslatma: Ushbu guruhdagi barcha kirish va chiqish ma’lumotlari butun sonlar. Raqamlar soni ko‘rsatilgan hollarda (ikki xonali, uch xonali va h.k.) ular musbat deb olinadi. Dasturlash terminlari va guruh nomlari (Integer, div, mod, va h.k.) asl holida qoldirildi.

Integer1°. Masofa L santimetrda berilgan. Butun bo‘lishga bo‘lish (div) amali yordamida undagi to‘liq metrlar sonini toping (1 metr = 100 sm).

Kirish

Chiqish

L=120 sm

to‘liq metr=1

L=99 sm

to‘liq metr=0

L=350 sm

to‘liq metr=3

L=1000 sm

to‘liq metr=10

L=12345 sm

to‘liq metr=123

 

Integer2°. Massa M kilogrammda berilgan. div amali yordamida undagi to‘liq tonnalar sonini toping (1 tonna = 1000 kg).

Kirish

Chiqish

M=999 kg

to‘liq tonna=0

M=1000 kg

to‘liq tonna=1

M=2500 kg

to‘liq tonna=2

M=12000 kg

to‘liq tonna=12

M=345678 kg

to‘liq tonna=345

 

Integer3°. Fayl hajmi baytlarda berilgan. div amali yordamida to‘liq kilobaytlar sonini toping (1 KB = 1024 bayt).

Kirish

Chiqish

bayt=1023

to‘liq KB=0

bayt=1024

to‘liq KB=1

bayt=1536

to‘liq KB=1

bayt=4097

to‘liq KB=4

bayt=1234567

to‘liq KB=1205

 

Integer4°. A va B musbat butun sonlar (A > B). Uzunligi A bo‘lgan kesmaga, uzunligi B bo‘lgan kesmalar maksimal miqdorda (ustma-ust tushirmasdan) joylashtiriladi. div amali bilan joylashgan B kesmalar sonini toping.

Kirish

Chiqish

A=10, B=3

soni=3

A=25, B=4

soni=6

A=100, B=9

soni=11

A=47, B=5

soni=9

A=13, B=12

soni=1

 

Integer5°. A va B musbat butun sonlar (A > B). Uzunligi A bo‘lgan kesmaga, uzunligi B bo‘lgan kesmalar maksimal miqdorda joylashtirilganda, bo‘linmaning qoldig‘i (mod) yordamida A kesmaning band qilinmagan qismi uzunligini toping.

Kirish

Chiqish

A=10, B=3

bo‘sh qism=1

A=25, B=4

bo‘sh qism=1

A=100, B=9

bo‘sh qism=1

A=47, B=5

bo‘sh qism=2

A=58, B=7

bo‘sh qism=2

 

Integer6°. Ikki xonali son berilgan. Avval uning chap raqamini (o‘nliklar), so‘ng o‘ng raqamini (birlar) chiqaring. O‘nliklar uchun div, birlar uchun mod ishlating.

Kirish

O‘nliklar

Birlar

n=10

o‘nliklar=1

birlar=0

n=24

o‘nliklar=2

birlar=4

n=57

o‘nliklar=5

birlar=7

n=99

o‘nliklar=9

birlar=9

n=83

o‘nliklar=8

birlar=3

 

Integer7°. Ikki xonali son berilgan. Uning raqamlari yig‘indisi va ko‘paytmasini toping.

Kirish

Yig‘indi

Ko‘paytma

n=12

yig‘indi=3

ko‘paytma=2

n=34

yig‘indi=7

ko‘paytma=12

n=50

yig‘indi=5

ko‘paytma=0

n=77

yig‘indi=14

ko‘paytma=49

n=86

yig‘indi=14

ko‘paytma=48

 

Integer8°. Ikki xonali son berilgan. Uning raqamlarini joyini almashtirish orqali hosil bo‘lgan sonni chiqaring.

Kirish

Chiqish

n=12

natija=21

n=40

natija=4

n=58

natija=85

n=90

natija=9

n=73

natija=37

 

Integer9°. Uch xonali son berilgan. Bitta div amali yordamida uning birinchi raqamini (yuzliklar) chiqaring.

Kirish

Chiqish

n=100

yuzliklar=1

n=305

yuzliklar=3

n=987

yuzliklar=9

n=450

yuzliklar=4

n=612

yuzliklar=6

 

Integer10°. Uch xonali son berilgan. Avval uning oxirgi raqamini (birlar), so‘ng o‘rta raqamini (o‘nliklar) chiqaring.

Kirish

Birlar

O‘nliklar

n=123

birlar=3

o‘nliklar=2

n=405

birlar=5

o‘nliklar=0

n=980

birlar=0

o‘nliklar=8

n=761

birlar=1

o‘nliklar=6

n=612

birlar=2

o‘nliklar=1

 

Integer11°. Uch xonali son berilgan. Uning raqamlari yig‘indisi va ko‘paytmasini toping.

Kirish

Yig‘indi

Ko‘paytma

n=123

yig‘indi=6

ko‘paytma=6

n=405

yig‘indi=9

ko‘paytma=0

n=980

yig‘indi=17

ko‘paytma=0

n=761

yig‘indi=14

ko‘paytma=42

n=612

yig‘indi=9

ko‘paytma=12

 

Integer12°. Uch xonali son berilgan. Uni o‘ngdan chapga o‘qish orqali hosil bo‘lgan sonni chiqaring.

Kirish

Chiqish

n=123

natija=321

n=405

natija=504

n=980

natija=89

n=761

natija=167

n=612

natija=216

 

Integer13°. Uch xonali son berilgan. Unda chapdan birinchi raqam o‘chirilib, o‘ng tomonga qo‘shib yozilgan. Olingan sonni chiqaring.

Kirish

Chiqish

n=123

natija=231

n=405

natija=54

n=980

natija=809

n=761

natija=617

n=612

natija=126

 

Integer14°. Uch xonali son berilgan. Unda o‘ngdan birinchi raqam o‘chirilib, chap tomonga qo‘shib yozilgan. Olingan sonni chiqaring.

Kirish

Chiqish

n=123

natija=312

n=405

natija=540

n=980

natija=98

n=761

natija=176

n=612

natija=261

 

Integer15°. Uch xonali son berilgan. Uning yuzliklar va o‘nliklar raqamlarini joyini almashtirib hosil bo‘lgan sonni chiqaring (masalan, 123 → 213).

Kirish

Chiqish

n=123

natija=213

n=405

natija=45

n=980

natija=890

n=761

natija=671

n=612

natija=162

 

Integer16°. Uch xonali son berilgan. Uning o‘nliklar va birlar raqamlarini joyini almashtirib hosil bo‘lgan sonni chiqaring (masalan, 123 → 132).

Kirish

Chiqish

n=123

natija=132

n=405

natija=450

n=980

natija=908

n=761

natija=716

n=612

natija=621

 

Integer17°. 999 dan katta butun son berilgan. Bitta div va bitta mod amali bilan bu sonning yozuvidagi yuzliklar razryadiga mos raqamni toping.

Kirish

Chiqish

n=1000

yuzliklar raqami=0

n=12345

yuzliklar raqami=3

n=67890

yuzliklar raqami=8

n=2001

yuzliklar raqami=0

n=909999

yuzliklar raqami=9

 

Integer18°. 999 dan katta butun son berilgan. Bitta div va bitta mod amali bilan bu sonning yozuvidagi mingliklar razryadiga mos raqamni toping.

Kirish

Chiqish

n=1000

mingliklar raqami=1

n=12345

mingliklar raqami=2

n=67890

mingliklar raqami=7

n=2001

mingliklar raqami=2

n=909999

mingliklar raqami=9

 

Integer19°. Kun boshidan N soniya o‘tdi (N — butun). Kun boshidan boshlab o‘tgan to‘liq daqiqalar sonini toping.

Kirish

Chiqish

N=0 s

to‘liq daqiqa=0

N=59 s

to‘liq daqiqa=0

N=60 s

to‘liq daqiqa=1

N=3600 s

to‘liq daqiqa=60

N=86399 s

to‘liq daqiqa=1439

 

Integer20°. Kun boshidan N soniya o‘tdi. Kun boshidan boshlab o‘tgan to‘liq soatlar sonini toping.

Kirish

Chiqish

N=0 s

to‘liq soat=0

N=3599 s

to‘liq soat=0

N=3600 s

to‘liq soat=1

N=7200 s

to‘liq soat=2

N=86399 s

to‘liq soat=23

 

Integer21°. Kun boshidan N soniya o‘tdi. So‘nggi daqiqaning boshidan beri o‘tgan soniyalar sonini toping.

Kirish

Chiqish

N=0 s

soniya (oxirgi daqiqadan)=0

N=59 s

soniya (oxirgi daqiqadan)=59

N=60 s

soniya (oxirgi daqiqadan)=0

N=3661 s

soniya (oxirgi daqiqadan)=1

N=86399 s

soniya (oxirgi daqiqadan)=59

 

Integer22°. Kun boshidan N soniya o‘tdi. So‘nggi soatning boshidan beri o‘tgan soniyalar sonini toping.

Kirish

Chiqish

N=0 s

soniya (oxirgi soatdan)=0

N=3599 s

soniya (oxirgi soatdan)=3599

N=3600 s

soniya (oxirgi soatdan)=0

N=3661 s

soniya (oxirgi soatdan)=61

N=86399 s

soniya (oxirgi soatdan)=3599

 

Integer23°. Kun boshidan N soniya o‘tdi. So‘nggi soatning boshidan beri o‘tgan to‘liq daqiqalar sonini toping.

Kirish

Chiqish

N=0 s

to‘liq daqiqa (oxirgi soatdan)=0

N=3599 s

to‘liq daqiqa (oxirgi soatdan)=59

N=3600 s

to‘liq daqiqa (oxirgi soatdan)=0

N=3661 s

to‘liq daqiqa (oxirgi soatdan)=1

N=86399 s

to‘liq daqiqa (oxirgi soatdan)=59

 

Integer24°. Hafta kunlari quyidagicha raqamlangan: 0 — yakshanba, 1 — dushanba, …, 6 — shanba. K (1–365) berilgan. Yilning K-kuni uchun haftaning kun raqamini aniqlang; bu yilda 1-yanvar dushanba bo‘lgan.

Kirish

Chiqish

K=1

kun raqami=1

K=2

kun raqami=2

K=7

kun raqami=0

K=8

kun raqami=1

K=365

kun raqami=1

 

Integer25°. Hafta kunlari: 0 — yakshanba, 1 — dushanba, …, 6 — shanba. K (1–365) berilgan. Yilning K-kuni uchun kun raqamini aniqlang; 1-yanvar payshanba bo‘lgan.

Kirish

Chiqish

K=1

kun raqami=4

K=3

kun raqami=6

K=4

kun raqami=0

K=5

kun raqami=1

K=365

kun raqami=4

 

Integer26°. Hafta kunlari: 1 — dushanba, 2 — seshanba, …, 6 — shanba, 7 — yakshanba. K (1–365) berilgan. 1-yanvar seshanba bo‘lsa, K-kunining raqamini toping.

Kirish

Chiqish

K=1

kun raqami=2

K=2

kun raqami=3

K=7

kun raqami=1

K=8

kun raqami=2

K=365

kun raqami=2

 

Integer27°. Hafta kunlari: 1 — dushanba, …, 7 — yakshanba. K (1–365) berilgan. 1-yanvar shanba (6) bo‘lsa, K-kunining raqamini toping.

Kirish

Chiqish

K=1

kun raqami=6

K=2

kun raqami=7

K=7

kun raqami=5

K=8

kun raqami=6

K=365

kun raqami=6

 

Integer28°. Hafta kunlari: 1 — dushanba, …, 7 — yakshanba. K (1–365) va N (1–7) berilgan. 1-yanvar N-raqamli hafta kuni bo‘lsa, K-kunining raqamini toping.

Kirish

Chiqish

K=1, N=1

kun raqami=1

K=1, N=7

kun raqami=7

K=2, N=3

kun raqami=4

K=8, N=5

kun raqami=5

K=365, N=4

kun raqami=4

 

Integer29°. A × B o‘lchamli to‘g‘ri to‘rtburchakda tomoni C bo‘lgan kvadratlar maksimal miqdorda joylashtiriladi (ustma-ustsiz). Joylashgan kvadratlar soni va band qilinmagan qism yuzasini toping.

Kirish

Soni

Bo‘sh yuzasi

A=10, B=7, C=3

kvadratlar soni=6

bo‘sh yuzasi=16

A=25, B=12, C=4

kvadratlar soni=18

bo‘sh yuzasi=12

A=100, B=90, C=9

kvadratlar soni=110

bo‘sh yuzasi=90

A=47, B=31, C=5

kvadratlar soni=54

bo‘sh yuzasi=107

A=58, B=37, C=7

kvadratlar soni=40

bo‘sh yuzasi=186

 

Integer30°. Berilgan yil raqamiga (musbat butun son) mos asr raqamini aniqlang. Masalan, 20-asr 1901 yildan boshlangan (formula: (yil − 1) // 100 + 1).

Kirish

Chiqish

yil=1

asr=1

yil=100

asr=1

yil=101

asr=2

yil=1900

asr=19

yil=1901

asr=20

 

BEGIN GURUHI TOPSHIRIQLARI (1–40)

Eslatma: foiz, daraja, π (pi) va boshqa formulalar asl ko‘rinishda qoldirilgan. Kerakli joylarda π = 3.14 ishlatiladi.

  1. Kvadratning a tomoni berilgan. Uning perimetrini toping: P = 4 * a.

Kirish

Chiqish

a = 1.2

P = 4.8

a = 8.5

P = 34

a = 3.5

P = 14

a = 9.8

P = 39.2

a = 0.7

P = 2.8

 

  1. Kvadratning a tomoni berilgan. Uning yuzasini toping: S = a^2.

Kirish

Chiqish

a = 1.2

S = 1.44

a = 2.5

S = 6.25

a = 3.1

S = 9.61

a = 4

S = 16

a = 0.75

S = 0.5625

 

  1. To‘g‘ri to‘rtburchakning a va b tomonlari berilgan. Yuzasi S = a * b va perimetri P = 2 * (a + b) ni toping.

Kirish

S

P

a=2, b=3.5

S=7

P=11

a=4.2, b=5

S=21

P=18.4

a=1.5, b=6.3

S=9.45

P=15.6

a=7, b=2.25

S=15.75

P=18.5

a=3, b=3

S=9

P=12

 

  1. Aylananing diametri d berilgan. Uzunligini toping: L = π * d (π = 3.14).

Kirish

L

d=1.2

L=3.768

d=3

L=9.42

d=4.5

L=14.13

d=10

L=31.4

d=0.8

L=2.512

 

  1. Kubning qirrasi a berilgan. Hajmi V = a^3 va to‘la sirt yuzasi S = 6 * a^2 ni toping.

Kirish

V

S

a=1.2

V=1.728

S=8.64

a=2

V=8

S=24

a=3.5

V=42.875

S=73.5

a=0.9

V=0.729

S=4.86

a=4

V=64

S=96

 

  1. To‘g‘ri to‘rtburchakli parallelepipedning a, b, c qirralari berilgan. Hajmi V = a * b * c va sirt yuzasi S = 2 * (a * b + b * c + a * c) ni toping.

Kirish

V

S

a=1, b=2, c=3

V=6

S=22

a=2.5, b=1.2, c=0.8

V=2.4

S=11.92

a=3, b=3, c=3

V=27

S=54

a=4, b=2, c=1.5

V=12

S=34

a=1.1, b=2.2, c=3.3

V=7.986

S=26.62

 

  1. Radiusi R bo‘lgan aylananing uzunligi L = 2 * π * R va yuzasi S = π * R^2 ni toping (π = 3.14).

Kirish

L

S

R=1

L=6.28

S=3.14

R=1.5

L=9.42

S=7.065

R=2.3

L=14.444

S=16.6106

R=4

L=25.12

S=50.24

R=0.75

L=4.71

S=1.76625

 

  1. Ikki son a va b berilgan. Ularning arifmetik o‘rtachasini toping: (a + b) / 2.

Kirish

Natija

a=1, b=3

o‘rtacha=2

a=2.5, b=4.5

o‘rtacha=3.5

a=10, b=6

o‘rtacha=8

a=1.2, b=1.8

o‘rtacha=1.5

a=0, b=5

o‘rtacha=2.5

 

  1. Ikkita manfiy bo‘lmagan son a va b berilgan. Ularning geometrik o‘rtachasini toping: √(a * b).

Kirish

Natija

a=1, b=4

geometrik o‘rtacha=2

a=2.25, b=4

geometrik o‘rtacha=3

a=0, b=9

geometrik o‘rtacha=0

a=3.6, b=2.5

geometrik o‘rtacha=3

a=10, b=2

geometrik o‘rtacha=4.47214

 

  1. Ikkita nolga teng bo‘lmagan son a va b berilgan. Ularning kvadratlari yig‘indisi, ayirmasi, ko‘paytmasi va nisbatini toping.

Kirish

a^2+b^2

a^2−b^2

(a^2)*(b^2)

(a^2)/(b^2)

a=2, b=3

a^2+b^2=13

a^2−b^2=-5

(a^2)*(b^2)=36

(a^2)/(b^2)=0.444444

a=-1.5, b=2

a^2+b^2=6.25

a^2−b^2=-1.75

(a^2)*(b^2)=9

(a^2)/(b^2)=0.5625

a=0.5, b=-0.25

a^2+b^2=0.3125

a^2−b^2=0.1875

(a^2)*(b^2)=0.015625

(a^2)/(b^2)=4

a=4, b=-3.2

a^2+b^2=26.24

a^2−b^2=5.76

(a^2)*(b^2)=163.84

(a^2)/(b^2)=1.5625

a=1.2, b=0.8

a^2+b^2=2.08

a^2−b^2=0.8

(a^2)*(b^2)=0.9216

(a^2)/(b^2)=2.25

 

  1. Ikkita nolga teng bo‘lmagan son berilgan. Ularning modullari yig‘indisi, ayirmasi, ko‘paytmasi va nisbatini toping.

Kirish

|a|+|b|

|a|−|b|

|a|·|b|

|a|/|b|

a=-2, b=3

|a|+|b|=5

|a|−|b|=-1

|a|·|b|=6

|a|/|b|=0.666667

a=-1.5, b=-2

|a|+|b|=3.5

|a|−|b|=-0.5

|a|·|b|=3

|a|/|b|=0.75

a=0.5, b=-0.25

|a|+|b|=0.75

|a|−|b|=0.25

|a|·|b|=0.125

|a|/|b|=2

a=4, b=-3.2

|a|+|b|=7.2

|a|−|b|=0.8

|a|·|b|=12.8

|a|/|b|=1.25

a=1.2, b=0.8

|a|+|b|=2

|a|−|b|=0.4

|a|·|b|=0.96

|a|/|b|=1.5

 

  1. To‘g‘ri burchakli uchburchakning katetlari a va b berilgan. Gipotenuzasi c = √(a^2 + b^2) va perimetri P = a + b + c ni toping.

Kirish

c

P

a=3, b=4

c=5

P=12

a=5, b=12

c=13

P=30

a=1.5, b=2

c=2.5

P=6

a=6, b=8

c=10

P=24

a=2.5, b=2

c=3.20156

P=7.70156

 

  1. Umumiy markazli ikkita aylana radiuslari R1 va R2 (R1 > R2) berilgan. S1 = π*R1^2, S2 = π*R2^2 va halqa yuzasi S3 = S1 − S2 ni toping (π = 3.14).

Kirish

S1

S2

S3

R1=5, R2=3

S1=78.5

S2=28.26

S3=50.24

R1=2.5, R2=1.2

S1=19.625

S2=4.5216

S3=15.1034

R1=4, R2=1

S1=50.24

S2=3.14

S3=47.1

R1=3, R2=2.5

S1=28.26

S2=19.625

S3=8.635

R1=1.5, R2=1

S1=7.065

S2=3.14

S3=3.925

 

  1. Aylana uzunligi L berilgan. Uning radiusi R va doira yuzasi S ni toping (L = 2 * π * R, S = π * R^2, π = 3.14).

Kirish

R

S

L=6.28

R=1

S=3.14

L=31.4

R=5

S=78.5

L=12.56

R=2

S=12.56

L=9.42

R=1.5

S=7.065

L=50.24

R=8

S=200.96

 

  1. Doira yuzasi S berilgan. Diametri D va aylana uzunligi L ni toping (L = π * D, S = π * D^2 / 4, π = 3.14).

Kirish

D

L

S=3.14

D=2

L=6.28

S=12.56

D=4

L=12.56

S=50.24

D=8

L=25.12

S=7.065

D=3

L=9.42

S=28.26

D=6

L=18.84

 

  1. Sonlar o‘qida x1 va x2 nuqtalar berilgan. Ularning orasidagi masofa: |x2 − x1|.

Kirish

Masofa

x1=1, x2=5

|x2−x1|=4

x1=-2, x2=3

|x2−x1|=5

x1=0, x2=0.75

|x2−x1|=0.75

x1=10, x2=3.5

|x2−x1|=6.5

x1=-1.2, x2=-3.7

|x2−x1|=2.5

 

  1. Sonlar o‘qida A, B, C nuqtalar berilgan. AC va BC kesmalar uzunliklari hamda ularning yig‘indisini toping.

Kirish

AC

BC

AC+BC

A=0, B=5, C=2

AC=2

BC=3

AC+BC=5

A=-3, B=4, C=1

AC=4

BC=3

AC+BC=7

A=1.5, B=3.5, C=2.2

AC=0.7

BC=1.3

AC+BC=2

A=10, B=2, C=6

AC=4

BC=4

AC+BC=8

A=-2, B=-5, C=-3

AC=1

BC=2

AC+BC=3

 

  1. Sonlar o‘qida A, B, C nuqtalar berilgan, C — A va B orasida. AC va BC uzunliklari ko‘paytmasini toping.

Kirish

AC·BC

A=0, B=5, C=2

AC·BC=6

A=1, B=6, C=4

AC·BC=6

A=-3, B=2, C=-1

AC·BC=6

A=2.5, B=5.5, C=3

AC·BC=1.25

A=-5, B=-1, C=-3

AC·BC=4

 

  1. To‘g‘ri to‘rtburchakning qarama-qarshi uchlari (x1, y1), (x2, y2). Tomonlari o‘qlarga parallel. Perimetri va yuzasini toping.

Kirish

P

S

(0,0), (3,4)

P=14

S=12

(1,2), (4,6)

P=14

S=12

(-2,-1), (2,3)

P=16

S=16

(5,5), (8,9)

P=14

S=12

(-1.5,2.5), (1.5,4)

P=9

S=4.5

 

  1. Tekislikdagi ikki nuqta (x1, y1) va (x2, y2) orasidagi masofa: √((x2 − x1)^2 + (y2 − y1)^2).

Kirish

Masofa

(0,0), (3,4)

Masofa=5

(1,2), (4,6)

Masofa=5

(-2,-1), (2,3)

Masofa=5.65685

(5,5), (8,9)

Masofa=5

(-1.5,2.5), (1.5,4)

Masofa=3.3541

 

  1. Uchburchak uchlari: (x1, y1), (x2, y2), (x3, y3). Perimetri va yuzasini toping (Heron formulasi: S = √(p (p − a)(p − b)(p − c)), p = (a + b + c) / 2).

Kirish

P

S

(0,0), (3,0), (0,4)

P=12

S=6

(1,1), (4,1), (1,5)

P=12

S=6

(-1,0), (2,0), (0,3)

P=9.76783

S=4.5

(2,2), (5,2), (2,6)

P=12

S=6

(-2,-1), (1,-1), (-2,2)

P=10.2426

S=4.5

 

  1. O‘zgaruvchilar A va B qiymatlarini joyini almashtiring va yangi A, B ni chiqaring.

Kirish

Chiqish (A’)

Chiqish (B’)

A=1, B=2

Yangi A=2

Yangi B=1

A=3.5, B=-1

Yangi A=-1

Yangi B=3.5

A=0, B=7

Yangi A=7

Yangi B=0

A=10, B=10.5

Yangi A=10.5

Yangi B=10

A=-2.2, B=4.4

Yangi A=4.4

Yangi B=-2.2

 

  1. A, B, C o‘zgaruvchilar berilgan. Qiymatlarni aylantiring: A → B, B → C, C → A; so‘ng yangilarini chiqaring.

Kirish

A’

B’

C’

A=1, B=2, C=3

A’=2

B’=3

C’=1

A=3.5, B=-1, C=0

A’=-1

B’=0

C’=3.5

A=0, B=7, C=2.5

A’=7

B’=2.5

C’=0

A=10, B=10.5, C=11

A’=10.5

B’=11

C’=10

A=-2.2, B=4.4, C=8.8

A’=4.4

B’=8.8

C’=-2.2

 

  1. A, B, C o‘zgaruvchilar berilgan. Qiymatlarni aylantiring: A → C, C → B, B → A; so‘ng yangilarini chiqaring.

Kirish

A’

B’

C’

A=1, B=2, C=3

A’=3

B’=1

C’=2

A=3.5, B=-1, C=0

A’=0

B’=3.5

C’=-1

A=0, B=7, C=2.5

A’=2.5

B’=0

C’=7

A=10, B=10.5, C=11

A’=11

B’=10

C’=10.5

A=-2.2, B=4.4, C=8.8

A’=8.8

B’=-2.2

C’=4.4

 

  1. x berilganda y = 3 * x^6 − 6 * x^2 − 7 funksiyaning qiymatini toping.

Kirish

y

x=-2

y=161

x=-1

y=-10

x=0

y=-7

x=1

y=-10

x=2

y=161

 

  1. x berilganda y = 4 * (x − 3)^6 − 7 * (x − 3)^3 + 2 funksiyaning qiymatini toping.

Kirish

y

x=0

y=3107

x=1

y=314

x=3

y=2

x=4

y=-1

x=6

y=2729

 

  1. A soni berilgan. A^8 ni uchta ko‘paytirish orqali hisoblang (A^2 → A^4 → A^8). Topilgan barcha darajalarni chiqaring.

Kirish

A^2

A^4

A^8

A=0.5

A^2=0.25

A^4=0.0625

A^8=0.00390625

A=1.2

A^2=1.44

A^4=2.0736

A^8=4.29982

A=-2

A^2=4

A^4=16

A^8=256

A=3

A^2=9

A^4=81

A^8=6561

A=-1.5

A^2=2.25

A^4=5.0625

A^8=25.6289

 

  1. A soni berilgan. A^15 ni besh ko‘paytirish orqali hisoblang (A^2, A^3, A^5, A^10, A^15). Barcha darajalarni chiqaring.

Kirish

A^2

A^3

A^5

A^10

A^15

A=0.5

A^2=0.25

A^3=0.125

A^5=0.03125

A^10=0.000976562

A^15=3.05176e-05

A=1.2

A^2=1.44

A^3=1.728

A^5=2.48832

A^10=6.19174

A^15=15.407

A=-2

A^2=4

A^3=-8

A^5=-32

A^10=1024

A^15=-32768

A=3

A^2=9

A^3=27

A^5=243

A^10=59049

A^15=14348907

A=-1.5

A^2=2.25

A^3=-3.375

A^5=-7.59375

A^10=57.665

A^15=-437.894

 

  1. Burchak qiymati α gradusda (0 < α < 360). Uni radianlarga o‘tkazing; 180° = π radian (π = 3.14).

Kirish

Natija

α=30°

radian=0.523333

α=45°

radian=0.785

α=60°

radian=1.04667

α=90°

radian=1.57

α=180°

radian=3.14

 

  1. Burchak qiymati α radianlarda (0 < α < 2π). Uni graduslarga o‘tkazing; 180° = π radian (π = 3.14).

Kirish

Natija

α=0.52 rad

gradus=29.8089°

α=1.57 rad

gradus=90°

α=2.09 rad

gradus=119.809°

α=3.14 rad

gradus=180°

α=5 rad

gradus=286.624°

 

  1. Harorat T (Fahrenheit) berilgan. Celsiusga o‘tkazing: T_C = (T_F − 32) * 5 / 9.

Kirish

T_C

T_F=32

T_C=0

T_F=68

T_C=20

T_F=77

T_C=25

T_F=104

T_C=40

T_F=14

T_C=-10

 

  1. Harorat T (Celsius) berilgan. Fahrenheitga o‘tkazing: T_F = T_C * 9/5 + 32.

Kirish

T_F

T_C=0

T_F=32

T_C=20

T_F=68

T_C=25

T_F=77

T_C=40

T_F=104

T_C=-10

T_F=14

 

  1. X kg konfet A so‘m turadi. 1 kg va Y kgning narxini toping.

Kirish

1 kg narxi

Y kg narxi

X=2 kg, A=30000 so‘m, Y=1.5 kg

1 kg narxi=15000

Y kg narxi=22500

X=0.8 kg, A=12000 so‘m, Y=0.5 kg

1 kg narxi=15000

Y kg narxi=7500

X=1.2 kg, A=18000 so‘m, Y=3 kg

1 kg narxi=15000

Y kg narxi=45000

X=5 kg, A=75000 so‘m, Y=2 kg

1 kg narxi=15000

Y kg narxi=30000

X=3.5 kg, A=49000 so‘m, Y=1.2 kg

1 kg narxi=14000

Y kg narxi=16800

 

  1. X kg shokolad A so‘m, Y kg iris B so‘m. 1 kg shokolad, 1 kg iris narxlari va shokoladning irisdan necha marta qimmatroqligini toping.

Kirish

1kg shokolad

1kg iris

Shokolad/Iris

X=2, A=50000, Y=1, B=20000

1kg shokolad=25000

1kg iris=20000

nisbat=1.25

X=1.5, A=37500, Y=0.5, B=6000

1kg shokolad=25000

1kg iris=12000

nisbat=2.08333

X=3, A=120000, Y=2, B=50000

1kg shokolad=40000

1kg iris=25000

nisbat=1.6

X=0.8, A=24000, Y=1.2, B=18000

1kg shokolad=30000

1kg iris=15000

nisbat=2

X=5, A=200000, Y=4, B=120000

1kg shokolad=40000

1kg iris=30000

nisbat=1.33333

 

  1. Qayiqning sokin suvdagi tezligi V, daryo oqim tezligi U (U < V). Qayiq ko‘lda T1 soat, daryoda (oqimga qarshi) T2 soat yurgan. S = V*T1 + (V − U)*T2.

Kirish

S

V=10, U=2, T1=1, T2=2

S=26

V=12, U=3, T1=0.5, T2=1.5

S=19.5

V=8, U=1, T1=2, T2=0.5

S=19.5

V=15, U=5, T1=1.2, T2=0.8

S=26

V=9, U=2, T1=3, T2=1

S=34

 

  1. Ikki avtomobil tezliklari V1 va V2, ular orasidagi masofa S. Ular T soatdan so‘ng uzoqlashsa: masofa = S + T*(V1 + V2).

Kirish

Masofa (T dan keyin)

V1=40, V2=60, S0=100, T=1

S=200

V1=50, V2=70, S0=10, T=2

S=250

V1=30, V2=80, S0=0, T=1.5

S=165

V1=90, V2=90, S0=20, T=0.5

S=110

V1=60, V2=40, S0=200, T=3

S=500

 

  1. Ikki avtomobil dastlab bir-biriga qarshi harakatlansa: T soatdan keyingi masofa = |S − T*(V1 + V2)|.

Kirish

Masofa (T dan keyin)

V1=40, V2=60, S0=100, T=1

Masofa=0

V1=50, V2=70, S0=200, T=2

Masofa=40

V1=30, V2=80, S0=50, T=1.5

Masofa=115

V1=90, V2=90, S0=20, T=0.5

Masofa=70

V1=60, V2=40, S0=70, T=3

Masofa=230

 

  1. Chiziqli tenglama A * x + B = 0 (A ≠ 0). Yechim: x = −B / A.

Kirish

x

A=2, B=4

x=-2

A=-1, B=3

x=3

A=0.5, B=-2

x=4

A=10, B=0

x=0

A=-2.5, B=5

x=2

 

  1. Kvadrat tenglama A * x^2 + B * x + C = 0 (A ≠ 0), diskriminant ijobiy. Avval kichik, so‘ng katta ildizni chiqaring.

Kirish

x1 (kichik)

x2 (katta)

A=1, B=-3, C=2

x1=1

x2=2

A=2, B=-7, C=3

x1=0.5

x2=3

A=1, B=0, C=-4

x1=-2

x2=2

A=3, B=-6, C=-9

x1=-1

x2=3

A=2, B=-5, C=-3

x1=-0.5

x2=3

 

  1. Tizimni yeching (yagona yechim mavjud): A1*x + B1*y = C1; A2*x + B2*y = C2. Formulalar: x = (C1*B2 − C2*B1)/D, y = (A1*C2 − A2*C1)/D, D = A1*B2 − A2*B1.

Kirish

x

y

A1=1, B1=2, C1=5, A2=3, B2=4, C2=11

x=1

y=2

A1=2, B1=1, C1=7, A2=-1, B2=3, C2=4

x=2.42857

y=2.14286

A1=3, B1=-2, C1=1, A2=5, B2=1, C2=12

x=1.92308

y=2.38462

A1=4, B1=5, C1=9, A2=2, B2=-3, C2=1

x=1.45455

y=0.636364

A1=1.5, B1=-0.5, C1=2, A2=0.5, B2=1, C2=1.5

x=1.57143

y=0.714286

 

BOOLEAN GURUHI TOPSHIRIQLARI (1–20)

Eslatma: Ushbu guruhda natija Boolean turida (True/False). Masalalarda boshqa ko‘rsatilmagan bo‘lsa, kirish qiymatlari butun sonlar. Mantiqiy bog‘lovchilar: AND (va), OR (yoki), NOT (inkor), XOR (eksklyuziv yoki).

Boolean1°. Butun son A berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A > 0.

Kirish

Natija (True/False)

A=-5

False

A=0

False

A=3

True

A=10

True

A=-1

False

 

Boolean2°. Butun son A berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A toq (A mod 2 ≠ 0).

Kirish

Natija

A=-4

False

A=-3

True

A=0

False

A=7

True

A=12

False

 

Boolean3°. Butun son A berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A juft (A mod 2 = 0).

Kirish

Natija

A=-4

True

A=-3

False

A=0

True

A=7

False

A=12

True

 

Boolean4°. Butun sonlar A va B berilgan. Shartning rostligini aniqlang: (A > 2) AND (B ≤ 3).

Kirish

Natija

A=3, B=3

True

A=2, B=3

False

A=5, B=1

True

A=1, B=10

False

A=10, B=4

False

 

Boolean5°. Butun sonlar A va B berilgan. Shartning rostligini aniqlang: (A ≥ 0) OR (B < −2).

Kirish

Natija

A=0, B=-3

True

A=-1, B=-3

True

A=-1, B=0

False

A=5, B=5

True

A=-2, B=-1

False

 

Boolean6°. Butun sonlar A va B berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A va B ikkalasi ham toq.

Kirish

Natija

A=1, B=3

True

A=2, B=3

False

A=5, B=7

True

A=8, B=10

False

A=-3, B=-5

True

 

Boolean7°. Butun sonlar A va B berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A yoki B dan hech bo‘lmaganda bittasi toq.

Kirish

Natija

A=2, B=4

False

A=2, B=5

True

A=7, B=8

True

A=9, B=11

True

A=0, B=0

False

 

Boolean8°. Butun sonlar A va B berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A va B dan faqat bittasi toq (XOR).

Kirish

Natija

A=2, B=4

False

A=2, B=5

True

A=7, B=8

True

A=9, B=11

False

A=0, B=1

True

 

Boolean9°. Butun sonlar A va B berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A va B bir xil juftlikka ega.

Kirish

Natija

A=2, B=4

True

A=2, B=5

False

A=7, B=9

True

A=0, B=1

False

A=-3, B=5

True

 

Boolean10°. Butun sonlar A va B berilgan. Shartning rostligini aniqlang: (A > 0) AND (B > 0).

Kirish

Natija

A=1, B=1

True

A=1, B=0

False

A=0, B=5

False

A=10, B=-1

False

A=-2, B=-3

False

 

Boolean11°. Butun sonlar A, B, C berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A > 0, B > 0 va C > 0.

Kirish

Natija

A=1, B=2, C=3

True

A=1, B=0, C=3

False

A=0, B=0, C=1

False

A=5, B=6, C=-1

False

A=-1, B=-2, C=-3

False

 

Boolean12°. Butun sonlar A, B, C berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A, B, C ichida faqat BIRTA musbat.

Kirish

Natija

A=1, B=-2, C=-3

True

A=1, B=2, C=-3

False

A=-1, B=-2, C=3

True

A=0, B=0, C=1

True

A=-5, B=-6, C=-7

False

 

Boolean13°. Butun sonlar A, B, C berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A, B, C ichida faqat IKKITA musbat.

Kirish

Natija

A=1, B=-2, C=3

True

A=1, B=2, C=-3

True

A=-1, B=2, C=3

True

A=0, B=1, C=1

True

A=5, B=6, C=7

False

 

Boolean14°. Butun sonlar A, B, C berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A, B, C o‘zaro har xil (juftlari teng emas).

Kirish

Natija

A=1, B=2, C=3

True

A=1, B=1, C=2

False

A=0, B=0, C=0

False

A=5, B=-5, C=5

False

A=-1, B=2, C=-1

False

 

Boolean15°. Butun sonlar A, B, C berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A < B < C (kuchli o‘sish).

Kirish

Natija

A=1, B=2, C=3

True

A=1, B=1, C=2

False

A=3, B=2, C=1

False

A=0, B=5, C=5

False

A=-2, B=-1, C=0

True

 

Boolean16°. Butun sonlar A, B, C berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A < B < C YOKI A > B > C.

Kirish

Natija

A=1, B=2, C=3

True

A=3, B=2, C=1

True

A=1, B=1, C=2

False

A=2, B=2, C=2

False

A=-3, B=-2, C=-1

True

 

Boolean17°. Butun son A berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A — ikki xonali va juft.

Kirish

Natija

A=10

True

A=11

False

A=99

False

A=100

False

A=-12

True

 

Boolean18°. Butun son A berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A — uch xonali va toq.

Kirish

Natija

A=100

False

A=101

True

A=999

True

A=-345

True

A=99

False

 

Boolean19°. Butun sonlar A va B berilgan (B ≠ 0). Shartning rostligini aniqlang: A soni B ga karrali (A mod B = 0).

Kirish

Natija

A=10, B=5

True

A=10, B=3

False

A=0, B=7

True

A=-12, B=4

True

A=15, B=-5

True

 

Boolean20°. Butun son A berilgan. Shartning rostligini aniqlang: A soni 3 ga va 5 ga karrali (A mod 3 = 0 va A mod 5 = 0).

Kirish

Natija

A=0

True

A=15

True

A=30

True

A=45

True

A=14

False

 

IF guruhi — shart operatori

Har bir topshiriq uchun 5 ta kirish–chiqish misoli va qisqa izoh berildi. 

If-1. Butun son berilgan. Agar u musbat bo‘lsa, uni 1 ga oshiring, aks holda o‘zgartirmang.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

n = 5

chiqish: 6

musbat → +1

n = 0

chiqish: 0

nol → o‘zgarmaydi

n = -3

chiqish: -3

manfiy → o‘zgarmaydi

n = 12

chiqish: 13

musbat → +1

n = -1

chiqish: -1

manfiy → o‘zgarmaydi

 

If-2. Butun son berilgan. Agar u musbat bo‘lsa, 1 ga oshiring, aks holda 2 ga kamaytiring.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

n = 7

chiqish: 8

musbat → +1

n = -2

chiqish: -4

manfiy → −2

n = 0

chiqish: -2

nol → −2

n = 1

chiqish: 2

musbat → +1

n = -10

chiqish: -12

manfiy → −2

 

If-3. Butun son berilgan. Agar u musbat bo‘lsa, 1 ga oshiring, manfiy bo’lsa 2 ga kamaytiring, nol bo’lsa 10 chiqaring.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

n = 3

chiqish: 4

musbat → +1

n = -4

chiqish: -6

manfiy → −2

n = 0

chiqish: 10

nol → 10

n = 9

chiqish: 10

musbat → +1

n = -1

chiqish: -3

manfiy → −2

 

If-4. Uchta butun son berilgan. Musbat sonlar sonini toping.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

a=1, b=2, c=3

musbatlar: 3

+,+,+ → 3 ta

a=1, b=-2, c=0

musbatlar: 1

+,−,0 → 1 ta

a=-1, b=-2, c=-3

musbatlar: 0

−,−,− → 0 ta

a=5, b=7, c=-3

musbatlar: 2

+,+,− → 2 ta

a=0, b=0, c=1

musbatlar: 1

0,0,+ → 1 ta

 

If-5. Uchta butun son berilgan: musbatlar va manfiylar sonini aniqlang.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

a=1, b=2, c=3

musbat=3, manfiy=0

barchasi +

a=1, b=-2, c=0

musbat=1, manfiy=1

+ va − bor, 0 hisoblanmaydi

a=-1, b=-2, c=-3

musbat=0, manfiy=3

barchasi −

a=5, b=7, c=-3

musbat=2, manfiy=1

2+,1−

a=0, b=0, c=1

musbat=1, manfiy=0

faqat 1 +

 

If-6. Ikki butun son berilgan. Kattasini chiqaring.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

a=3, b=7

natija: 7

7 > 3

a=10, b=2

natija: 10

10 > 2

a=-5, b=-1

natija: -1

-1 > -5

a=4, b=4

natija: 4

teng → istalganini chiqaring

a=0, b=9

natija: 9

9 > 0

 

If-7. Ikkita butun son berilgan. Kattasining tartib raqamini chiqaring (1 yoki 2); teng bo‘lsa, 0.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

a=3, b=7

natija: 2

b katta

a=10, b=2

natija: 1

a katta

a=-5, b=-1

natija: 2

b katta

a=4, b=4

natija: 0

teng

a=0, b=9

natija: 2

b katta

 

If-8. Ikkita butun son berilgan. Sonlarni kamayish tartibida chiqaring.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

a=3, b=7

7, 3

katta → oldin

a=10, b=2

10, 2

katta → oldin

a=-5, b=-1

-1, -5

katta (−1) → oldin

a=4, b=4

4, 4

teng

a=0, b=9

9, 0

katta → oldin

 

If-9. A va B sonlar berilgan. Sonlarni shunday almashtiringki, A da kichik, B da katta son chiqsin.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

A=7, B=3

A=3, B=7

tartiblandi

A=2, B=10

A=2, B=10

allaqachon tartibda

A=-1, B=-5

A=-5, B=-1

tartiblandi

A=4, B=4

A=4, B=4

teng

A=0, B=9

A=0, B=9

tartibda

 

If-10. A va B sonlar berilgan. A ≠ B bo‘lsa ularning yig’indisini (A=B=A+B) aks holda A=B=0 chiqaring.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

A=3, B=7

A=B=10

teng emas → yig‘indi

A=10, B=2

A=B=12

teng emas → yig‘indi

A=4, B=4

A=B=0

teng → nollar

A=-1, B=5

A=B=4

teng emas → yig‘indi

A=0, B=0

A=B=0

teng → nollar

 

If-11. A va B sonlar berilgan. A ≠ B bo‘lsa, A=B=max(A,B); aks holda A=B=0.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

A=3, B=7

A=B=7

katta 7

A=10, B=2

A=B=10

katta 10

A=4, B=4

A=B=0

teng

A=-1, B=5

A=B=5

katta 5

A=0, B=9

A=B=9

katta 9

 

If-12. Uchta son berilgan. Eng kichigini chiqaring.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

a=3, b=7, c=5

natija: 3

min=3

a=10, b=2, c=8

natija: 2

min=2

a=-5, b=-1, c=-7

natija: -7

min=−7

a=4, b=4, c=9

natija: 4

min=4

a=0, b=9, c=1

natija: 0

min=0

 

If-13. Uchta son berilgan. O‘rtanchasini chiqaring.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

a=3, b=7, c=5

o‘rtacha: 5

3 < 5 < 7

a=10, b=2, c=8

o‘rtacha: 8

2 < 8 < 10

a=-5, b=-1, c=-7

o‘rtacha: -5

−7 < −5 < −1

a=4, b=4, c=9

o‘rtacha: 4

tenglardan biri

a=0, b=9, c=1

o‘rtacha: 1

0 < 1 < 9

 

If-14. Uchta son berilgan. Eng kichigi va eng kattasini chiqaring.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

a=3, b=7, c=5

min=3, max=7

tartib: 3 ≤ 5 ≤ 7

a=10, b=2, c=8

min=2, max=10

tartib: 2 ≤ 8 ≤ 10

a=-5, b=-1, c=-7

min=−7, max=−1

tartib: −7 ≤ −5 ≤ −1

a=4, b=4, c=9

min=4, max=9

teng holat bor

a=0, b=9, c=1

min=0, max=9

tartib: 0 ≤ 1 ≤ 9

 

If-15. Uchta son berilgan. Eng katta ikki sonning yig‘indisini chiqaring.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

a=3, b=7, c=5

natija: 12

7+5

a=10, b=2, c=8

natija: 18

10+8

a=-5, b=-1, c=-7

natija: -6

−1 + (−5)

a=4, b=4, c=9

natija: 13

9+4

a=0, b=9, c=1

natija: 10

9+1

 

If-16. A, B, C sonlar haqiqiy. Agar qat’iy o‘sish bo‘lsa (A < B < C), ularni 2 baravar oshiring; aks holda ishorani teskarilang.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

A=1, B=2, C=3

2, 4, 6

o‘suvchi → ×2

A=3, B=2, C=1

-3, -2, -1

o‘suvchi emas → −

A=1, B=1, C=2

-1, -1, -2

qat’iy emas → −

A=-2, B=0, C=5

2, 0, -5

qat’iy emas → −

A=0, B=1, C=2

0, 2, 4

o‘suvchi → ×2

 

If-17. A, B, C sonlar haqiqiy. Agar o‘suvchi yoki kamayuvchi bo‘lsa, ×2; aks holda ishora teskarilanadi.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

A=1, B=2, C=3

2, 4, 6

o‘suvchi → ×2

A=3, B=2, C=1

6, 4, 2

kamayuvchi → ×2

A=1, B=1, C=2

-1, -1, -2

monoton emas → −

A=-2, B=0, C=5

2, 0, -5

monoton emas → −

A=0, B=1, C=0

0, -1, 0

monoton emas → −

 

If-18. Uchta butundan bittasi boshqacha, qolgan ikkitasi teng. Boshqachaning tartib raqamini toping.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

a=5, b=5, c=2

javob: 3

c farqli

a=7, b=3, c=7

javob: 2

b farqli

a=9, b=4, c=4

javob: 1

a farqli

a=1, b=1, c=1

javob: aniqlanmaydi

barchasi teng

a=2, b=3, c=2

javob: 2

b farqli

 

If-19. To‘rtta butundan bittasi boshqacha, uchtasi teng. Boshqachaning tartib raqamini toping.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

a=5, b=5, c=5, d=2

javob: 4

d farqli

a=7, b=3, c=3, d=3

javob: 1

a farqli

a=9, b=4, c=9, d=9

javob: 2

b farqli

a=1, b=1, c=1, d=1

javob: aniqlanmaydi

barchasi teng

a=2, b=2, c=3, d=2

javob: 3

c farqli

 

If-20. A nuqtaga yaqinroq bo‘lgan nuqta (B yoki C) va masofasini toping.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

A=0, B=2, C=5

yaqin: B, masofa=2

|2−0|=2 < |5−0|=5

A=10, B=7, C=14

yaqin: B, masofa=3

|7−10|=3 < |14−10|=4

A=5, B=1, C=3

yaqin: C, masofa=2

|1−5|=4 > |3−5|=2

A=-3, B=-1, C=-6

yaqin: B, masofa=2

2 < 3

A=8, B=8, C=9

yaqin: B, masofa=0

B aynan A ga teng

 

If-21. Nuqta (x,y). (0,0) bo‘lsa 0; OX o‘qida (y=0, x≠0) bo‘lsa 1; OY o‘qida (x=0, y≠0) bo‘lsa 2; aks holda 3.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

(0,0)

0

boshlanish nuqtasi

(0,5)

2

OY o‘qi

(7,0)

1

OX o‘qi

(3,4)

3

choraklardan biri

(-2,-1)

3

choraklardan biri

 

If-22. Nuqta (x,y) (o‘qlarda yotmaydi). Qaysi chorakda: 1,2,3,4.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

(3,4)

1

x>0, y>0

(-3,4)

2

x<0, y>0

(-2,-1)

3

x<0, y<0

(5,-7)

4

x>0, y<0

(0,1)

ta’rifga mos emas

o‘qda yotadi

 

If-23. To‘g‘ri to‘rtburchakning 3 cho‘qqisi berilgan (o‘qlarga parallel). 4-cho‘qqini toping.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

(0,0), (0,5), (7,0)

(7,5)

x va y lar juftligini to‘ldirish

(1,1), (1,4), (6,1)

(6,4)

x=1 yoki 6, y=1 yoki 4

(-2,3), (4,3), (-2,-1)

(4,-1)

mos juftliklar

(2,2), (2,8), (9,8)

(9,2)

mos juftliklar

(0,5), (7,5), (7,0)

(0,0)

mos juftliklar

 

If-24. f(x) = 2·sin(x), agar x>0; aks holda f(x) = 6−x.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

x=1.0

≈ 1.6829

2·sin(1.0)

x=-2.0

8

6−(−2)

x=0

6

6−0

x=3.14

≈ 0.0

2·sin(π) ≈ 0

x=0.5

≈ 0.9589

2·sin(0.5)

 

If-25. |x|>2 → f=2·x, aks holda f=−3·x.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

x=3

6

|x|>2

x=-5

-10

|x|>2

x=2

-6

aks holda

x=0

0

aks holda

x=-2

-6

aks holda

 

If-26. f(x)=−x, agar x≤0;  x^2, agar 0<x<2;  4, agar x≥2.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

x=-3

3

x≤0

x=0

0

x≤0

x=1.5

2.25

0<x<2

x=2

4

x≥2

x=3.2

4

x≥2

 

If-27. x<0 → f=0; x≥0 da floor(x) juft bo‘lsa f=1, aks holda f=−1.

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

x=-1.2

0

x<0

x=0.0

1

floor(0)=0 juft

x=1.9

-1

floor(1)=1 toq

x=2.0

1

floor(2)=2 juft

x=7.3

-1

floor(7)=7 toq

 

If-28. Kabisa yili bu 4 yilda bir marta keladigan yildir. Kabisa yilida Fevral oyi 29 kun bo’ladi. Ushbu yilni topish uchun quyidagi holatga e’tibor berish kerak. Kabisa yili 4 ga bo’linadigan son bo’lishi kerak. Lekin istisno holati bor — ushbu yil 100 ga bo’linadi, lekin 400 ga bo’linmaydi. Masalan, 300, 1300, 900-yillar kabisa yili emas, lekin 1200 va 2000 lar kabisa yilidir. Agar kabisa yili bo’lsa 366 chiqaring, aks holda 365 chiqaring. (yil%4==0 va yil%100!=0) yoki (yil%400==0). Kabisa → 366, aks holda 365. 

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

2020

366

4 ga bo‘linadi, 100 ga emas

1900

365

100 ga bo‘linadi, 400 ga emas

2000

366

400 ga bo‘linadi

2021

365

kabisa emas

2400

366

400 ga bo‘linadi

 

If-29. Bitta n soni berilgan. n ni ta’riflang: «manfiy/0/musbat» + «juft/toq».

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

n=-4

manfiy juft

n<0, n%2==0

n=0

nol

alohida holat

n=7

musbat toq

n>0, n%2!=0

n=12

musbat juft

n>0, n%2==0

n=-5

manfiy toq

n<0, n%2!=0

 

If-30. 1–999 oralig‘idagi n sonini quyidagicha ajrating: «juft/toq» + «bir/ikki/uch xonali son».

Misollar:

Qiymat(lar)

Natija

Izoh

n=7

toq bir xonali

7 (1 xonali), toq

n=24

juft ikki xonali

24 (2 xonali), juft

n=135

toq uch xonali

135 (3 xonali), toq

n=80

juft ikki xonali

80 (2 xonali), juft

n=999

toq uch xonali

999 (3 xonali), toq

 

For1. Butun K va N soni berilgan (N>0) berilgan. K sonini N marta chiqaring.

K N Natija (chiqariladigan qiymatlar)
1 5 3 5 5 5
2 -2 4 -2 -2 -2 -2
3 7 1 7
4 0 5 0 0 0 0 0
5 9 2 9 9

For2. Butun A va B sonlari (A<B) berilgan. A dan B gacha (A va B ham) barcha butun sonlarni o‘sish tartibida, hamda ularning soni N ni chiqaring.

A B Chiqarilgan sonlar N (soni)
1 2 5 2 3 4 5 4
2 -1 2 -1 0 1 2 4
3 3 3 3 1
4 0 4 0 1 2 3 4 5
5 7 9 7 8 9 3

For3. Butun A va B soni berilgan(A<B). A va B orasidagi (A va B ni hisobga olmasdan) barcha butun sonlarni kamayish tartibida, hamda ularning soni N ni chiqaring.

A B Chiqarilgan sonlar N (soni)
1 2 6 5 4 3 3
2 -1 3 2 1 0 3
3 4 5 (yo‘q) 0
4 1 7 6 5 4 3 2 5
5 0 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 9

For4. 1 kg konfet narxi (haqiqiy) berilgan. 1, 2, …, 10 kg uchun narxlarni chiqaring.

1 kg narxi Kg (1–10) Narxlar (kg × narx)
1 10.0 1–10 10.0, 20.0, 30.0, 40.0, 50.0, 60.0, 70.0, 80.0, 90.0, 100.0
2 12.5 1–10 12.5, 25.0, 37.5, 50.0, 62.5, 75.0, 87.5, 100.0, 112.5, 125.0
3 7.2 1–10 7.2, 14.4, 21.6, 28.8, 36.0, 43.2, 50.4, 57.6, 64.8, 72.0
4 4.5 1–10 4.5, 9.0, 13.5, 18.0, 22.5, 27.0, 31.5, 36.0, 40.5, 45.0
5 9.8 1–10 9.8, 19.6, 29.4, 39.2, 49.0, 58.8, 68.6, 78.4, 88.2, 98.0

For5. 1 kg konfet narxi (haqiqiy) berilgan. 0.1, 0.2, …, 1.0 kg uchun narxlarni chiqaring.

1 kg narxi Kg qiymatlar Narxlar (kg × narx)
1 10.0 0.1–1.0 1.0, 2.0, 3.0, 4.0, 5.0, 6.0, 7.0, 8.0, 9.0, 10.0
2 12.5 0.1–1.0 1.25, 2.5, 3.75, 5.0, 6.25, 7.5, 8.75, 10.0, 11.25, 12.5
3 8.4 0.1–1.0 0.84, 1.68, 2.52, 3.36, 4.20, 5.04, 5.88, 6.72, 7.56, 8.40
4 5.0 0.1–1.0 0.5, 1.0, 1.5, 2.0, 2.5, 3.0, 3.5, 4.0, 4.5, 5.0
5 9.6 0.1–1.0 0.96, 1.92, 2.88, 3.84, 4.80, 5.76, 6.72, 7.68, 8.64, 9.60

For6. 1 kg konfet narxi (haqiqiy) berilgan. 1.2, 1.4, …, 2.0 kg uchun narxlarni chiqaring.

1 kg narxi Kg qiymatlar Narxlar (kg × narx)
1 10.0 1.2–2.0 (0.2 qadam) 12.0, 14.0, 16.0, 18.0, 20.0
2 8.0 1.2–2.0 9.6, 11.2, 12.8, 14.4, 16.0
3 6.5 1.2–2.0 7.8, 9.1, 10.4, 11.7, 13.0
4 12.5 1.2–2.0 15.0, 17.5, 20.0, 22.5, 25.0
5 9.2 1.2–2.0 11.04, 12.88, 14.72, 16.56, 18.40

For7. Butun A va B soni berilgan (A<B). A dan B gacha butun sonlar yig‘indisini topish.

A B Chiqarilgan sonlar Yig‘indi
1 1 5 1+2+3+4+5 15
2 3 6 3+4+5+6 18
3 -2 2 -2+(-1)+0+1+2 0
4 5 9 5+6+7+8+9 35
5 10 13 10+11+12+13 46

For8. Butun A va B soni berilgan (A<B). A dan B gacha butun sonlar ko‘paytmasini toping.

A B Chiqarilgan sonlar Ko‘paytma
1 1 4 1·2·3·4 24
2 2 5 2·3·4·5 120
3 3 6 3·4·5·6 360
4 -2 2 (-2)·(-1)·0·1·2 0
5 5 7 5·6·7 210

For9. Butun A va B soni berilgan (A<B). A dan B gacha butun sonlar kvadratlari yig‘indisini toping.

A B Sonlar Yig‘indi
1 1 3 1²+2²+3² 14
2 2 4 2²+3²+4² 29
3 -2 2 (-2)²+(-1)²+0²+1²+2² 10
4 3 6 3²+4²+5²+6² 86
5 5 8 5²+6²+7²+8² 174

For10. Butun N soni berilgan (N>0). S = 1 + 1/2 + 1/3 + … + 1/N yig‘indini toping (haqiqiy).

N Hisoblash Natija (S)
1 1 1 1.0
2 2 1 + 1/2 1.5
3 3 1 + 1/2 + 1/3 1.8333
4 5 1 + 1/2 + 1/3 + 1/4 + 1/5 2.2833
5 10 1 + 1/2 + … + 1/10 2.9289

For11. Butun N soni berilgan (N>0). S = N² + (N+1)² + … + (2·N)² yig‘indini toping (butun).

N Hisoblash Natija (S)
1 1 1² + 2² 5
2 2 2² + 3² + 4² 29
3 3 3² + 4² + 5² + 6² 86
4 4 4² + 5² + 6² + 7² + 8² 190
5 5 5² + 6² + 7² + 8² + 9² + 10² 355

For12. Butun N soni berilgan (N>0). P = 1.1 × 1.2 × 1.3 × … (N ta ko‘paytuvchi) ni toping (haqiqiy).

N Hisoblash Natija (P) taxminan
1 1 1.1 1.1
2 2 1.1 × 1.2 1.32
3 3 1.1 × 1.2 × 1.3 1.716
4 4 1.1 × 1.2 × 1.3 × 1.4 2.402
5 5 1.1 × 1.2 × 1.3 × 1.4 × 1.5 3.603

For13. Butun N soni berilgan (N>0). S = 1.1 − 1.2 + 1.3 − … (N ta qo‘shiluvchi, ishoralar almashadi) ni toping.

(if ishlatmasdan)

N Hisoblash Natija (S)
1 1 1.1 1.1
2 2 1.1 − 1.2 -0.1
3 3 1.1 − 1.2 + 1.3 1.2
4 4 1.1 − 1.2 + 1.3 − 1.4 -0.2
5 5 1.1 − 1.2 + 1.3 − 1.4 + 1.5 1.3

For14. Butun N soni berilgan (N>0). Formuladan foyd. N² = 1 + 3 + 5 + … + (2·N−1).

Har qo‘shilgandan so‘ng joriy yig‘indini chiqaring (1 dan N gacha kvadratlar chiqadi).

N Qo‘shiluvchilar va oraliq yig‘indilar Natija (chiqarilgan kvadratlar)
1 1 1 1
2 2 1 → 4 1, 4
3 3 1 → 4 → 9 1, 4, 9
4 4 1 → 4 → 9 → 16 1, 4, 9, 16
5 5 1 → 4 → 9 → 16 → 25 1, 4, 9, 16, 25

For15. Haqiqiy A va butun N soni berilgan (>0). Aⁿ ni topish (A ni N marta ko‘paytiring).

A N Hisoblash Natija
1 2.0 3 2×2×2 8.0
2 3.0 4 3×3×3×3 81.0
3 1.5 5 1.5⁵ 7.59375
4 -2.0 3 (-2)³ -8.0
5 0.5 4 0.5⁴ 0.0625

For16. Haqiqiy A va butun N soni berilgan (>0). A ning barcha butun darajalarini 1 dan N gacha tartibda chiqaring.

A N Chiqarilgan qiymatlar (A¹, A², …, Aⁿ)
1 2.0 4 2.0, 4.0, 8.0, 16.0
2 3.0 3 3.0, 9.0, 27.0
3 1.5 5 1.5, 2.25, 3.375, 5.0625, 7.59375
4 -2.0 4 -2.0, 4.0, -8.0, 16.0
5 0.5 6 0.5, 0.25, 0.125, 0.0625, 0.03125, 0.015625

For17. Haqiqiy A va butun N soni berilgan (>0). S = 1 + A + A² + … + Aⁿ yig‘indini chiqaring.

A N Hisoblash Natija (S)
1 2.0 3 1 + 2 + 4 + 8 15.0
2 1.0 4 1 + 1 + 1 + 1 + 1 5.0
3 0.5 3 1 + 0.5 + 0.25 + 0.125 1.875
4 -1.0 4 1 — 1 + 1 — 1 + 1 1.0
5 3.0 2 1 + 3 + 9 13.0

For18. Haqiqiy A va butun N soni berilgan (>0). S = 1 − A + A² − A³ + … + (−1)ⁿ·Aⁿ ni chiqaring. (if ishlatmasdan).

A N Hisoblash Natija (S)
1 2.0 3 1 − 2 + 4 − 8 -5
2 1.0 4 1 − 1 + 1 − 1 + 1 1
3 0.5 3 1 − 0.5 + 0.25 − 0.125 0.625
4 -1.0 3 1 + 1 + 1 + 1 4
5 3.0 2 1 − 3 + 9 7

For19. Butun N soni berilgan (>0). N! = 1×2×…×N ko‘paytmani (faktorial) haqiqiy turda hisoblab chiqaring.

N Hisoblash Natija (N!)
1 1 1 1
2 3 1×2×3 6
3 5 1×2×3×4×5 120
4 6 1×2×3×4×5×6 720
5 8 1×2×3×4×5×6×7×8 40320

For20. Butun N soni berilgan (>0). S = 1! + 2! + … + N! yig‘indisini (faktoriallar yig‘indisi) haqiqiy turda hisoblang.

N Hisoblash Natija (S)
1 1 1! 1
2 2 1! + 2! 3
3 3 1! + 2! + 3! 9
4 4 1! + 2! + 3! + 4! 33
5 5 1! + 2! + 3! + 4! + 5! 153

For21. Butun N soni berilgan (>0). S = 1 + 1/1! + 1/2! + … + 1/N! yig‘indini toping. (e ≈ exp(1) yaqinlashuvi).

N Hisoblash Natija (S, taxminan)
1 1 1 + 1/1 2.0
2 2 1 + 1/1! + 1/2! 2.5
3 3 1 + 1 + 1/2 + 1/6 2.6667
4 5 1 + 1 + 1/2 + 1/6 + 1/24 + 1/120 2.7167
5 10 1 + 1 + 1/2 + … + 1/10! 2.71828

For22. Haqiqiy X va butun N soni berilgan (>0). S = 1 + X + X²/2! + … + Xⁿ/N! (exp(X) yaqinlashuvi).

X N Hisoblash (asosiy hadlar) Natija (S, taxminan)
1 1 3 1 + 1 + 1/2 + 1/6 2.6667
2 1 5 1 + 1 + 1/2 + 1/6 + 1/24 + 1/120 2.7167
3 2 4 1 + 2 + 2 + 1.3333 + 0.6667 7.0
4 -1 4 1 — 1 + 0.5 — 0.1667 + 0.0417 0.375
5 0.5 5 1 + 0.5 + 0.125 + 0.0208 + 0.0026 + 0.00026 1.6484

For23. Haqiqiy X va butun N soni berilgan (>0). S = X − X³/3! + X⁵/5! − … + (−1)ⁿ·X^(2N+1)/(2N+1)! (sin(X) yaqinlashuvi).

X N Hisoblash (asosiy hadlar) Natija (S, taxminan)
1 1 2 1 − 1³/6 + 1⁵/120 0.8417
2 0.5 3 0.5 − 0.5³/6 + 0.5⁵/120 − 0.5⁷/5040 0.4794
3 1.57 3 1.57 − (1.57³)/6 + (1.57⁵)/120 − (1.57⁷)/5040 ≈ 1.0000
4 -1 2 -1 + 1³/6 — 1⁵/120 -0.8417
5 0 2 0 0

For24. Haqiqiy X va butun N soni berilgan (>0). S = 1 − X²/2! + X⁴/4! − … + (−1)ⁿ·X^(2N)/(2N)! (cos(X) yaqinlashuvi).

X N Hisoblash (asosiy hadlar) Natija (S, taxminan)
1 1 2 1 − 1²/2 + 1⁴/24 0.5417
2 0.5 3 1 − 0.25/2 + 0.0625/24 0.8776
3 1.57 3 1 − 1.57²/2 + 1.57⁴/24 − 1.57⁶/720 ≈ 0.0008
4 0 2 1 1
5 -1 3 1 − (-1)²/2 + (-1)⁴/24 − (-1)⁶/720 0.5403

For25. Haqiqiy X (|X|<1) va butun N soni berilgan (>0). S = X − X²/2 + X³/3 − … + (−1)ⁿ⁻¹·Xⁿ/N (ln(1+X) yaqinlashuvi).

X N Hisoblash (asosiy hadlar) Natija (S, taxminan)
1 0.5 3 0.5 − 0.25/2 + 0.125/3 0.4167
2 0.2 5 0.2 − 0.04/2 + 0.008/3 − 0.0016/4 + 0.00032/5 0.1823
3 -0.5 3 -0.5 − (-0.5)²/2 + (-0.5)³/3 -0.405
4 0.8 4 0.8 − 0.64/2 + 0.512/3 − 0.4096/4 0.543
5 -0.3 4 -0.3 − 0.09/2 + 0.027/3 − 0.0081/4 -0.3567

For26. Haqiqiy X (|X|<1) va butun N soni berilgan (>0).

S = X − X³/3 + X⁵/5 − … + (−1)ᴺ·X^(2N+1)/(2N+1) (arctg(X) yaqinlashuvi).

X N Hisoblash (asosiy hadlar) Natija (S, taxminan)
1 0.5 2 0.5 − 0.125/3 + 0.03125/5 0.4636
2 -0.5 3 -0.5 + 0.125/3 − 0.03125/5 + 0.0078125/7 -0.4636
3 0.8 3 0.8 − 0.512/3 + 0.32768/5 − 0.2097152/7 0.6747
4 -0.3 4 -0.3 + 0.027/3 − 0.00243/5 + 0.0002187/7 − 0.00001968/9 -0.2915
5 0.2 4 0.2 − 0.008/3 + 0.00032/5 − 0.0000128/7 + 0.000000512/9 0.1974

For27. Haqiqiy X (|X|<1) va butun N soni berilgan (>0).

S = X + 1·X³/(2·3) + 1·3·X⁵/(2·4·5) + … + 1·3·…·(2N−1)·X^(2N+1)/(2·4·…·(2N)·(2N+1)) (arcsin(X) yaqinlashuvi).

X N Hisoblash (asosiy hadlar) Natija (S, taxminan)
1 0.5 2 0.5 + 0.5³/6 + 3·0.5⁵/120 0.5236
2 0.3 3 0.3 + 0.027/6 + 3·0.00243/120 + 15·0.0002187/5040 0.3047
3 0.8 3 0.8 + 0.512/6 + 3·0.32768/120 + 15·0.2097152/5040 0.9273
4 -0.5 2 -0.5 − 0.125/6 − 3·0.03125/120 -0.5236
5 -0.2 3 -0.2 − 0.008/6 − 3·0.00032/120 − 15·0.0000128/5040 -0.2014

For28. Haqiqiy X (|X|<1) va butun N soni berilgan (>0).

S = 1 + X/2 − 1·X²/(2·4) + 1·3·X³/(2·4·6) − … + (−1)ᴺ⁻¹·1·3·…·(2N−3)·Xᴺ/(2·4·…·(2N)) ((1+X)^{1/2} yaqinlashuvi).

X N Hisoblash (asosiy hadlar) Natija (S, taxminan)
1 0.5 3 1 + 0.25 − 0.25²/8 + 0.75·0.125/48 1.2247
2 0.2 4 1 + 0.1 − 0.04/8 + 0.06·0.008/48 − 0.15·0.0016/384 1.0954
3 -0.5 3 1 − 0.25 − 0.25²/8 − 0.75·0.125/48 0.7071
4 -0.3 4 1 − 0.15 − 0.09/8 − 0.27·0.027/48 − 0.405·0.0081/384 0.8367
5 0.8 3 1 + 0.4 − 0.64/8 + 0.96·0.512/48 1.3416

For29. Butun N (>1) va haqiqiy A, B soni berilgan (A<B).

[A,B] kesma N teng qismga bo‘lingan. H uzunlikni va A, A+H, …, B nuqtalar to‘plamini chiqaring.

A B N H Nuqtalar (A, A+H, …, B)
1 0 10 5 2.0 0, 2, 4, 6, 8, 10
2 2 6 4 1.0 2, 3, 4, 5, 6
3 -2 2 2 2.0 -2, 0, 2
4 5 15 5 2.0 5, 7, 9, 11, 13, 15
5 1 2 10 0.1 1.0, 1.1, 1.2, …, 2.0

For30. Butun N (>1) va haqiqiy A, B soni berilgan (A<B).

[A,B] kesma N teng bo‘lingan. H va F(X)=1−sin(X) qiymatlarini A, A+H, …, B nuqtalarda chiqaring.

A B N H F(X)=1−sin(X) qiymatlar
1 0 π/2 2 π/4 ≈ 0.7854 F(0)=1.0, F(π/4)=1−0.7071=0.2929, F(π/2)=1−1=0
2 0 π 4 π/4 ≈ 0.7854 1.0, 0.2929, 0, 0.2929, 1.0
3 0 2 4 0.5 F(0)=1.0, F(0.5)=0.5211, F(1)=0.1585, F(1.5)=0.0031, F(2)=0.0907
4 1 2 5 0.2 F(1)=0.1585, F(1.2)=0.0671, F(1.4)=0.0134, F(1.6)=0.0023, F(1.8)=0.0299, F(2)=0.0907
5 -π/2 π/2 2 π/2 ≈ 1.5708 F(-π/2)=1−(−1)=2, F(0)=1, F(π/2)=0

For31. Butun N soni berilgan (>0).

Ketma-ketlik: A₀=2; Aₖ=2+1/Aₖ₋₁. A₁, A₂, …, Aₙ elementlarini chiqaring.

N Hisoblash bosqichlari Natijalar (A₁…Aₙ)
1 1 A₁=2+1/2=2.5 2.5
2 2 A₁=2.5, A₂=2+1/2.5=2.4 2.5, 2.4
3 3 A₁=2.5, A₂=2.4, A₃=2+1/2.4=2.4167 2.5, 2.4, 2.4167
4 4 davom ettiriladi… 2.5, 2.4, 2.4167, 2.4132
5 5 2.5, 2.4, 2.4167, 2.4132, 2.4138

For32. Butun N soni berilgan (>0).

Ketma-ketlik: A₀=1; Aₖ=(Aₖ₋₁+1)/k. A₁, A₂, …, Aₙ elementlarini chiqaring.

N Hisoblash bosqichlari Natijalar (A₁…Aₙ)
1 1 A₁=(1+1)/1=2 2
2 2 A₁=2, A₂=(2+1)/2=1.5 2, 1.5
3 3 A₂=1.5, A₃=(1.5+1)/3=0.8333 2, 1.5, 0.8333
4 4 A₃=0.8333, A₄=(0.8333+1)/4=0.4583 2, 1.5, 0.8333, 0.4583
5 5 A₄=0.4583, A₅=(0.4583+1)/5=0.2917 2, 1.5, 0.8333, 0.4583, 0.2917

For33. Butun N soni berilgan (>1).

Fibonachi ketma-ketligini chiqaring.: F₁=1, F₂=1, Fₖ=Fₖ₋₂+Fₖ₋₁.

N Hisoblash bosqichlari Natijalar (F₁…Fₙ)
1 3 1, 1, 2 1, 1, 2
2 5 1, 1, 2, 3, 5 1, 1, 2, 3, 5
3 7 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13
4 9 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34
5 10 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55

For34. Butun N soni berilgan (>1).

Ketma-ketlik: A₁=1, A₂=2, Aₖ=(Aₖ₋₂+2·Aₖ₋₁)/3.

N Hisoblash bosqichlari Natijalar (A₁…Aₙ)
1 3 (1+2·2)/3=5/3=1.667 1, 2, 1.667
2 4 (2+2·1.667)/3=1.778 1, 2, 1.667, 1.778
3 5 (1.667+2·1.778)/3=1.741 1, 2, 1.667, 1.778, 1.741
4 6 (1.778+2·1.741)/3=1.753 1, 2, 1.667, 1.778, 1.741, 1.753
5 7 (1.741+2·1.753)/3=1.749 1, 2, 1.667, 1.778, 1.741, 1.753, 1.749

For35. Butun N soni berilgan (>2).

Ketma-ketlik: A₁=1, A₂=2, A₃=3, Aₖ=Aₖ₋₁+Aₖ₋₂−2·Aₖ₋₃.

N Hisoblash bosqichlari Natijalar (A₁…Aₙ)
1 4 3+2−2·1=3 1, 2, 3, 3
2 5 3+3−2·2=2 1, 2, 3, 3, 2
3 6 2+3−2·3=−1 1, 2, 3, 3, 2, −1
4 7 −1+2−2·3=−5 1, 2, 3, 3, 2, −1, −5
5 8 −5+(−1)−2·2=−10 1, 2, 3, 3, 2, −1, −5, −10

For36. Butun musbat N va K berilgan. S = 1^K + 2^K + … + N^K (haqiqiy turda).

N K Natija S
1 3 2 1²+2²+3²=14
2 4 3 1³+2³+3³+4³=100
3 5 1 1+2+3+4+5=15
4 2 5 1⁵+2⁵=33
5 6 2 1²+2²+…+6²=91

For37. Butun N soni berilgan (>0). S = 1^1 + 2^2 + … + N^N (haqiqiy turda).

N Natija S
1 3 1¹+2²+3³=1+4+27=32
2 4 1+4+27+256=288
3 5 1+4+27+256+3125=3413
4 2 1+4=5
5 6 1+4+27+256+3125+46656=50069

For38. Butun N soni berilgan (>0). S = 1^N + 2^{N−1} + … + N^1 (haqiqiy turda).

N Natija S
1 3 1³+2²+3¹=1+4+3=8
2 4 1⁴+2³+3²+4¹=1+8+9+4=22
3 5 1⁵+2⁴+3³+4²+5¹=1+16+27+16+5=65
4 2 1²+2¹=1+2=3
5 6 1⁶+2⁵+3⁴+4³+5²+6¹=1+32+81+64+25+6=209

For39. Butun musbat A va B soni berilgan (A<B). A dan B gacha har bir sonni o‘z qiymaticha marta chiqaring.

A B Natija
1 2 4 2 2, 3 3 3, 4 4 4 4
2 1 3 1, 2 2, 3 3 3
3 3 5 3 3 3, 4 4 4 4, 5 5 5 5 5
4 2 3 2 2, 3 3 3
5 1 4 1, 2 2, 3 3 3, 4 4 4 4

For40. Butun A va B soni berilgan (A<B). A dan B gacha: A 1 marta, A+1 — 2 marta, …, B — (B−A+1) marta chiqarilsin.

A B Natija
1 1 4 1, 2 2, 3 3 3, 4 4 4 4
2 2 5 2, 3 3, 4 4 4, 5 5 5 5
3 0 3 0, 1 1, 2 2 2, 3 3 3 3
4 3 6 3, 4 4, 5 5 5, 6 6 6 6
5 1 5 1, 2 2, 3 3 3, 4 4 4 4, 5 5 5 5 5

 

While1

Musbat A va B (A > B) berilgan. Uzunligi A bo‘lgan kesmada uzunligi B bo‘lgan maksimal sonli kesmalar (ustma-ust tushmasdan) joylashtiriladi. Ko‘paytirish va bo‘lish amallarini ishlatmasdan, A kesmaning band bo‘lmagan qismi (qoldiq uzunlik)ni toping.

A

B

Qoldiq (A mod B)

1

10

3

1

2

15

4

3

3

22

5

2

4

17

6

5

5

25

7

4

While2

Musbat A va B (A > B) berilgan. Uzunligi A bo‘lgan kesmada uzunligi B bo‘lgan maksimal sonli kesmalar joylashtiriladi. Ko‘paytirish va bo‘lish amallarini ishlatmasdan, A kesmaga nechta B kesma sig‘ishini toping.

A

B

Nechta kesma sig‘adi (A div B)

1

10

3

3

2

15

4

3

3

22

5

4

4

17

6

2

5

25

7

3

While3

Musbat butun N va K berilgan. Faqat qo‘shish/ayirishdan foydalanib, N ni K ga bo‘lganda butun qism va qoldiqni toping.

N

K

Butun qism

Qoldiq

1

10

3

3

1

2

14

4

3

2

3

21

5

4

1

4

19

6

3

1

5

25

8

3

1

While4

Musbat butun N va K berilgan (N > K). Faqat ayirishdan foydalanib, N − K − K − … jarayoni yakunlangandan keyin qolgan qiymatni (qoldiqni) va nechta ayirish bajarilganini (butun qism) alohida chiqarish.

N

K

Ayirishlar soni (butun qism)

Qoldiq

1

10

3

3

1

2

15

4

3

3

3

20

6

3

2

4

18

5

3

3

5

25

7

3

4

While5

Musbat butun N (> 1) berilgan. 2 ning eng katta butun darajasi 2^K ≤ N shartni qanoatlantiradigan K ni toping (multiplikativ usulda, while orqali).

N

K

2^K qiymati

1

10

3

8

2

17

4

16

3

31

4

16

4

33

5

32

5

64

6

64

While6

Musbat butun N (> 1) berilgan. 2^K < N bo‘ladigan eng katta K ni toping va 2^K qiymatini ham chiqaring.

N

K

2^K

1

10

3

8

2

17

4

16

3

33

5

32

4

65

6

64

5

130

6

64

While7

Musbat butun N (> 1) berilgan. 3 ning eng katta butun darajasi 3^K ≤ N shartni qanoatlantiradigan K va 3^K ni toping.

N

K

3^K

1

10

2

9

2

27

3

27

3

28

3

27

4

80

4

81 (lekin 81 > 80, shuning uchun K=3, 3^3=27)

5

100

4

81

While8

Musbat butun N (> 1) berilgan. 3^K < N bo‘ladigan eng katta K ni toping (K va 3^K ni chiqarish).

N

K

3^K

1

10

2

9

2

27

2

9

3

28

3

27

4

82

3

27

5

100

4

81

While9

Musbat butun N (> 1) berilgan. N soni 3 ning darajasi ekan-emasligini aniqlang (ha/yo‘q).

N

Natija

1

9

ha

2

27

ha

3

10

yo‘q

4

81

ha

5

100

yo‘q

While10

Butun N (> 1) berilgan. 3^K < N bo‘ladigan eng katta butun K ni toping.

N

K

1

10

2

2

28

3

3

82

3

4

100

4

5

250

5

While11

Musbat haqiqiy eps (> 0) va butun N berilgan. Geometrik progressiya yig‘indisini
S = 1 + 1/3 + 1/3² + … hisoblang; had qiymati eps dan kichik bo‘lganda siklni to‘xtating; nechta had qo‘shilganini chiqaring.

eps

Yig‘indi (S)

Hadlar soni

1

0.1

1.48148

4

2

0.01

1.49985

6

3

0.001

1.49999

9

4

0.0001

1.5

12

5

0.00001

1.5

15

While12

Musbat haqiqiy A (> 1) va eps (> 0) berilgan.
1 + 1/A + 1/A² + … yig‘indisini had qiymati eps dan kichik bo‘lguncha hisoblang; yig‘indi va hadlar sonini chiqaring.

A

eps

Yig‘indi (S)

Hadlar soni

1

2

0.1

1.875

4

2

2

0.01

1.999

7

3

3

0.01

1.497

5

4

5

0.001

1.25

6

5

10

0.0001

1.1111

5

While13

Musbat butun N berilgan. N sonining raqamlari yig‘indisi va raqamlar sonini while yordamida toping.

N

Raqamlar yig‘indisi

Raqamlar soni

1

1234

10

4

2

505

10

3

3

6789

30

4

4

9001

10

4

5

11111

5

5

While14

Musbat butun N berilgan. N sonining raqamlari ko‘paytmasini toping (0 raqam uchrasa, natija 0).

N

Raqamlar ko‘paytmasi

1

123

6

2

405

0

3

56

30

4

999

729

5

101

0

While15

Musbat butun N berilgan. N sonining raqamlarini teskari tartibda yozib hosil bo‘lgan sonni chiqaring.

N

Teskari son

1

1234

4321

2

560

65

3

7001

1007

4

9999

9999

5

1050

501

While16

Musbat butun N va raqam R (0..9) berilgan. N yozuvida R raqami uchrash-uchramasligini aniqlang.

N

R

Natija

1

12345

3

ha

2

67890

4

yo‘q

3

9001

0

ha

4

55555

5

ha

5

2468

7

yo‘q

While17

Musbat butun N va raqam R (0..9) berilgan. N yozuvida R raqami necha marta uchrashini hisoblang.

N

R

Uchrash soni

1

12342

2

2

2

50505

0

2

3

7777

7

4

4

10001

0

3

5

67890

1

0

While18

Musbat butun N berilgan. N toq raqamlardan iboratmi (faqat 1,3,5,7,9) — ha/yo‘q ko‘rinishida chiqaring.

N

Natija

1

13579

ha

2

12345

yo‘q

3

999

ha

4

5713

ha

5

246

yo‘q

While19

Musbat butun N berilgan. N juft raqamlardan iboratmi (faqat 0,2,4,6,8) — ha/yo‘q ko‘rinishida chiqaring.

N

Natija

1

2468

ha

2

204

ha

3

2202

ha

4

2245

yo‘q

5

8642

ha

While20

Musbat butun N berilgan. N palindrom (orqadan o‘qiganda ham o‘sha son) ekan-emasligini aniqlang.

N

Natija

1

121

ha

2

1331

ha

3

1234

yo‘q

4

909

ha

5

1001

ha

While21

Musbat butun A va B berilgan. Evklid algoritmi (ayirish usuli) orqali ularning EKUB(A, B) ni hisoblang.

A

B

EKUB(A, B)

1

18

12

6

2

27

9

9

3

30

21

3

4

25

15

5

5

100

85

5

While22

Musbat butun A va B berilgan. Evklid algoritmining bo‘lish qoldig‘i usuli orqali EKUB(A, B) ni hisoblang (qoldiqni while bilan aniqlab boring).

A

B

EKUB(A, B)

1

18

12

6

2

27

9

9

3

100

35

5

4

81

45

9

5

98

56

14

While23

Musbat butun A va B berilgan. EKUK(A, B) ni formula EKUK = A·B / EKUB orqali toping (ko‘paytirish/bo‘lishdan foydalanish shart emas).

A

B

EKUB

EKUK(A, B)

1

6

8

2

24

2

12

15

3

60

3

9

10

1

90

4

18

30

6

90

5

21

14

7

42

While24

Musbat butun p va q (q > 0) berilgan. p/q kasrning oddiy qisqartirilgan ko‘rinishini chiqarish (p va q ni EKUB ga bo‘lish).

p

q

EKUB

Qisqartirilgan kasr

1

6

9

3

2/3

2

10

20

10

1/2

3

15

25

5

3/5

4

18

27

9

2/3

5

7

13

1

7/13

While25

Musbat butun A va B berilgan. A/B ni bo‘lish orqali emas, faqat ayirish orqali bo‘luvchi va qoldiq sifatida chiqarish (While3 ga o‘xshash, lekin boshqa kirishlar bilan).

A

B

Butun qism

Qoldiq

1

17

5

3

2

2

28

6

4

4

3

33

7

4

5

4

19

4

4

3

5

41

8

5

1

While26

Musbat butun N va haqiqiy X berilgan.
1 + X + X² + … ketma-ketlik had qiymati eps dan kichik bo‘lgunga qadar hisoblanadi; while orqali oraliq darajalarni ko‘paytirishsiz yig‘ish.

X

eps

Yig‘indi (S) taxminan

Hadlar soni

1

0.5

0.01

1.99

6

2

0.3

0.001

1.428

8

3

0.8

0.01

4.95

8

4

0.2

0.0001

1.25

9

5

0.9

0.01

9.47

10

While27

Musbat haqiqiy L va butun N berilgan.
Uzunligi L bo‘lgan kesma bo‘ylab 1/N dan boshlab teng bo‘linmalarni hosil qilib, bo‘linish nuqtalarini chiqarish (while bilan har safar H qo‘shib boring).

L

N

H (bo‘linma uzunligi)

Bo‘linish nuqtalari

1

10

5

2

2, 4, 6, 8, 10

2

12

4

3

3, 6, 9, 12

3

9

3

3

3, 6, 9

4

8

2

4

4, 8

5

15

5

3

3, 6, 9, 12, 15

While28

Musbat butun N (> 0) berilgan. Fibonacci ketma-ketligining dastlabki N hadi qiymatlarini while yordamida chiqarish.

N

Fibonacci ketma-ketligi

1

5

1, 1, 2, 3, 5

2

7

1, 1, 2, 3, 5, 8, 13

3

8

1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21

4

3

1, 1, 2

5

10

1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55

While29

Musbat butun N berilgan. N dan 1 gacha bo‘lgan butun sonlar yig‘indisini while yordamida hisoblang.

N

Yig‘indi

1

5

15

2

10

55

3

7

28

4

3

6

5

20

210

While30

Musbat A, B, C berilgan. O‘lchami A × B bo‘lgan to‘g‘ri to‘rtburchak ichiga tomoni C bo‘lgan maksimal sonli kvadratlarni joylashtirish (ustma-ustsiz). Kvadratlar sonini toping. Ko‘paytirish va bo‘lishdan foydalanmang.

A

B

C

Kvadratlar soni

1

10

6

2

15

2

8

4

2

8

3

9

9

3

9

4

12

5

2

15

5

15

10

5

6


Topshiriqlar https://ptaskbook.com/ru/tasks/index.php saytidan olindi

Прокрутить вверх